Ο Ρώσος ιερομόναχος π. Ιωάννης, υπήρξε προ ετών φοιτητής μου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τότε τον εγνώριζα, μαζί με τον επίσης ιερομόναχο δίδυμο αδελφό του, ως ευφυή, ασκητικό και «ζηλωτήν υπάρχοντα των πατρικών παραδόσεων» (Γαλ. 1, 14). Όταν διάβασα το παρόν βιβλίο του, το όποιο είχε την καλοσύνη να μου δώσει προς ανάγνωσιν πριν από τη δημοσίευση του, απεκαλύφθη και μία άλλη πτυχή της προσωπικότητας του: ή λογοτεχνική φλέβα, συνταιριαγμένη με βαθιές πνευματικές εμπειρίες.

Κλείνοντας το βιβλίο, πού το διεξήλθα απνευστί, διερωτήθηκα: Τι διάβασα; Εξομολογήσεις του ιερού Αυγουστίνου; Μία συγκλονιστική εξομολόγηση ενός «αποδήμου της Αυτού χάριτος», πού επιστρέφει στην πατρίδα πού δεν γνώριζε, αλλά λαχταρούσε; Την πνευματική πορεία ενός οδοιπόρου, πού αναζητεί αγωνιωδώς την Αλήθεια και το Φως; Ένα μυθιστόρημα, μια ποιητική συλλογή, μιαν αυτοβιογραφία, ένα συναξάρι, έναν απόηχο πατερικής σοφία; Μια καταγραφή πνευματικών εμπειριών και βιωμάτων; Ό, τι και νάναι, ο αναγνώστης βρίσκεται μπροστά σε μία από τις περιπτώσεις εκείνες, όπου ο Θεός καλεί τον άνθρωπο εισβάλλοντας κυριολεκτικά στη ζωή του: άλλοτε δυναμικά, ως κεραυνός, όπως στην περίπτωση του αποστόλου Παύλου, κι άλλοτε ως «φωνή αύρας λεπτής» (Γ'Βασ. 19, 12), όπως στην περίπτωση του προφήτη Ηλία.

Όπως και να έχουν τα πράγματα, πρόκειται για ένα καταπληκτικό βιβλίο, όπου ένας ποιητής, ένας γνήσιος λογοτέχνης, αφηγείται την πορεία του από την ποίηση στον μοναχισμό. Συγκλονιστική ή περιγραφή της σταδιακής μεταστροφής του από την αθεΐα στην πίστη, από τη μνηστεία στον μοναχισμό.

Έκτος από αυτά, το βιβλίο αποτελεί πηγή πολύτιμων πληροφοριών γεια την άγνωστη ζωή στο σοβιετικό καθεστώς, ή όποια ως την πτώση του εκρατείτο επτασφράγιστο μυστικό: πέντε άτομα σε ένα δωμάτιο, τετραώροφα κτίρια πλινθόκτιστα, διαφθορά σε ανώτατα κλιμάκια, μυστική αστυνομία, απουσία γιατρού στα νοσοκομεία τις ημέρες αργίας, διανοούμενοι εργαζόμενοι ως οδοκαθαριστές ή φύλακες για να ζήσουν ως ανεξάρτητοι και ελεύθεροι άνθρωποι, μυστικές βαπτίσεις, μικρές ασήμαντες ιστορίες πού συνθέτουν το σκηνικό του τρόμου, μέσα στο όποιο άνθιζαν λουλούδια και ενεργούσε ή θεία Χάρη. Έτσι, το βιβλίο αυτό αποτελεί και μία σημαντική συμβολή στη γνώση και κατανόηση του σοβιετικού παρελθόντος της μεγάλης αυτής χώρας.

Από το άλλο μέρος, είναι συγκλονιστικές οι μαρτυρίες του συγγραφέα πού αναφέρονται στις υπαρξιακές αναζητήσεις του και οι λιτές αναφορές σκηνών από την προσωπική του ζωή: ή πρώτη του επαφή με την Κα Γκε Μπε, ή πρώτη συνάντηση με τούς Αγίους Γεροντάδες στο μοναστήρι Πσκώφ-Πετσέρσκυι, ή επαφή του με τον ζοφερό κόσμο των ανατολικών θρησκειών, ή περίοδος της μνηστείας του, οι περιπέτειες του μέχρι να κατορθώσει να βαπτισθεί, ή πρώτη εξομολόγηση, ή φοβερή εμπειρία του θείου φωτός ...

Και για τη ζωή της εκκλησίας στη Σοβιετική Ένωση μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες ό συγγραφέας: Έτσι, μαθαίνουμε ότι οι πιστοί ετύπωναν κρυφά χριστιανικά βιβλία, αναπτύσσοντας οργανωμένη συνωμοτική δράση και χρησιμοποιώντας παράνομα γραφομηχανές και φωτοτυπικά μηχανήματα, πράξεις απαγορευμένες, πού επέσυραν ποινές καθείρξεως 15 ετών • πληροφορούμεθα για μοναχούς πού ζούσαν κρυφά στα δάση, ερημίτες με «ζήλον ού κατ' επίγνωσιν» και παράλογο φόβο για τον αντίχριστο και το 666 (παντού τα ίδια!), και για ασκητές με πνευματικό βάθος• μ' αυτά θυμηθήκαμε κάτι, πού πολλοί στην Ελλάδα ξεχνούν: ότι ή αγιότητα δεν περιορίζεται στα στενά όρια μιας χώρας, αλλά ό Θεός ενεργεί παντού και πάντα υπάρχουν πνευματικά αναστήματα εξ ίσου μεγάλα με τούς Γέροντες πού γνωρίσαμε.

Αν σ' αυτά προσθέσει κανείς τη λογοτεχνική χάρη, διανθισμένη με τη δαψιλή γνώση της κλασικής ποιητικής παραγωγής, και τον διάχυτο λυρισμό ορισμένων σελίδων, έχει μπροστά του ένα βιβλίο, πού μαζί με την πνευματική ωφέλεια προσφέρει και αισθητική απόλαυση, αποτελώντας ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα, ή πεμπτουσία τού όποιου είναι: ή σταυρουμένη αγάπη μέσα στην εκκλησία του Χρίστου.